Η ΜΙΝΘΑ - ΜΙΝΘΗ ΟΠΩΣ ΕΓΩ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗΣΑ

 Ας κάνουμε λοπόν πάλι δικό μας και τωρινό έναν αρχαίο διαχρονικό μύθο. Αρχικά θα μεταφερθούμε στην περιοχή όπου διαδραματίστηκέ εκείνη η πρωτοϊστορική περιπέτεια . Βρισκόμαστε σ'ένα πανάρχαιο ελληνικό κράτος στην περιοχή της Τριφυλίας. Τα όριά του τ'αποτελούν τρεις ποταμοί : στα βόρεια ο Αλφειός,στα νότια η Νέδα και στ'ανατολικά ο ποταμός Διάγων . Να συμπληρώσω, πως η ονομασία Τριφυλία προέκυψε απ' τα τρία ελληνικά φύλα ,που το συνέστησαν : τους Καύκωνες ,τους Μινύες και τους Ηλείους. Επίσης , πως η περιοχή απολάμβανε την ανεξαρτησία της μέχρι τον Β' Μεσσηνιακό πόλεμο ,όταν -δυστυχώς-  πέρασε στα χέρια των Σπαρτιατών, οι οποίοι αργότερα την παραχώρησαν στους Ηλείους.

 Σύμφωνα με την κωδικοποιημένη αλήθεια του Μύθου, στην περιοχή ζούσε η Τιτανίδα θεά Μίνθη ή Μίνθα (το -α στις καταλήξεις είναι πάντα της δωρικής εκδοχής).  Ήταν κόρη του χθόνιου Τιτάνα θεού Κωκυτού. Μια υπόγεια ποτάμια ομορφιά που το μυστήριο κι η σοφία της την έκαναν ασυναγώνιστη. Την ερωτεύτηκε βαθιά ο θεός Άδης. Εγώ θαρρώ, πως ένιωθε ότι η ψυχή της ήταν αρχέγονη και γεμάτη με ιδεατές γνώσεις ,όπως και η δική του εξάλλου. Ήταν ένας μεγάλος έρωτας, μ'όλα τα γνωρίσματα του χιλιόχρονου Κρόνιου Πολιτισμού. Μόνο που οι εποχές είχαν αλλάξει. Πάντα αλλάζουν άλλωστε. Οι νέοι θεοί, οι θεοί του Ολύμπου ήθελαν την Περσεφόνη στο πλευρό του. Ο Κωδικοποιημένος Μύθος αναφέρει σε μια εκδοχή του, πως η Περσεφόνη για την εκδικηθεί την πάτησε , μέχρι που έλιωσε το σώμα της -κι έπειτα ο θεός Άδης τη μετέτρεψε στο αρωματικό φυτό. Εγώ θαρρώ πως η Περσεφόνη την αφομοίωσε με τον τρόπο που είχαν όλοι οι νέοι θεοί ν'αφομοιώνουν τις τιτανικές ιδιότητες των προγενέστερων Αρχέγονων Δυνάμεων. Και το άρωμα που έμεινε απ'αυτη την μοιραία πράξη ,εγώ δεν νομίζω πως της το έδωσε ο Άδης θεός. Ήταν ένα δώρο μεγαλείου της ίδιας της Μίνθας . Άφησε με δική της βούληση το άρωμά της για να ξορκίζει το κακό απ'τον συχνά δύσοσμο και φρικτά σκοτεινό κόσμο. (και μέσα απ'αυτή τη θεώρήσή μου έχω διαμορφώσει την ειδική μου πίστη για τ' Αρώματα- άλλη κουβέντα ετούτη--).

 

Απ' το βουνό Μίνθη που υπάρχει στην περιοχή και φέρει  τ'όνομα της Ναϊάδας Τιτανίδας Νύμφης πηγάζει ο ποταμός Διάγων , που εκβάλλει πιο πέρα ,στον ποταμό Αλφειό. Απ'την ονομασία του θα μπορούσε κάποιος να εννοήσει, πως τα νερά του διάγουν -δηλαδή μεταφέρουν διαμέσω του κάτω κόσμου- τα δικά τους μηνύματα στην άλλη ποτάμια όχθη της περιοχής. Εξάλλου θά'πρεπε να προκαλεί κατάπληξη που σε απόσταση 17 χιλιομέτρων απ'το βουνό Μίνθη ,δίπλα στις όχθες του Αλφειού, εντοπίζεται εκτεταμένο νεκροταφείο, μέσα στ'οποίο υπάρχει μια κατασκευή λατρευτικού χαρακτήρα-προφανώς ένα νεμρομαντείο. Επίσης , στην κορυφή της Μίνθης ,σε ύψος 1221 μέτρων βρέθηκαν (το 2010) τα θεμέλια ενός κτίσματος, του οποίου  η κάθε πλευρά  φτάνει τα 8 μέτρα . Πάνω σ'αυτά κτίστηκε έπειτα ένας βυζαντινός ναός. Όμως στο βάθος ανασαίνει ακόμα ένα ιερό κορυφής, στον Πλούτωνα θεό δοσμένο.

Σίγουρα ο Πλούτωνας- Άδης είχε αγαπήσει πολύ την Μίνθα του. Θαρρώ πως θα της είχε εξομολογηθεί σε κάποια τρυφερή στιγμή πως ήταν για 'κείνον όλος ο κόσμος . Έστω..ο Κάτω Κόσμος-αυτός του αναλογεί. Βέβαια η Ανάγκη (μέγιστη δύναμη) πήρε την Ττανίδα αγαπημένη του μακριά απ'την ζωή του και τον κόσμο του. Όμως έμεινε για πάντα στα όνειρά του. Γιατί -θαρρώ- κοιμάται κι ο Πλούτων κάπιοες στιγμές . Κι είναι αυτές ακριβώς οι μυστικές οι στιγμές που οι άνθρωποι εμπνέονται έργα σπουδαία μέσα σε μια ιερή νηφάλια μέθη από άρωμα μέντας. Και τα έργα αυτά -αν ολοκληρωθούν και γεννηθούν -τον νικούν τον μεθυσμένο Άδη και γίνονται αθάνατα. Ναι πιστεύω πως την κάνει αυτή την παραχώρηση ο Πλούτωνας, στη Μνήμη του μεγάλου έρωτά του.
 Επιλογικά ν'αναφέρω πως στην αίθουσα των Σφιγγών στις Μυκήνες ανασκάφηκε μια πινακίδα με κατάλογο μυρωδικών...σέλινο, κόλιανδρος, κύμινο,μάραθο, σουσάμι και ...μέντα.
Φιλότηητα !
amgiemin
 ( Αγγελική Μουστάκου)

 

Η αρχαιότερη βυθισμένη πολιτεία

 Στην Πελοπόνησο υπάρχουν τόποι πλήρεις από μύθο και προϊστορική μνήμη, τόποι γαλαξιακοί. Θα εστιάσω στην ανατολική άκρη του Λακωνικού κόλπου , συγκεκριμένα στην θάλασσα που ακολουθεί μετά την Νεάπολη Βοιών, τα Βιγκλάφια και την Πούντα. Εκεί, 700 μέτρα βορειοανατολικά της  Ελαφονήσου υπάρχει  η μικρή νησίδα Παλοπέτρι . Ανάμεσα στην στεριά και στην νησίδα , μέσα στα γαλαζοπράσινα νερά  ,βρίσκεται η αρχαιότερη βυθισμένη πολιτεία, μια πολιτεία πέντε χιλιάδων ετών. Είχε χτιστεί   και είχε ακμάσει στην ιδιαίτερα στην πρώιμη εποχή του χαλκού, δηλαδή 3.200-2000 π.Χ. Το πιθανότερο είναι πως η ύπαρξή της είχε συνεχιστεί και μέχρι την ύστερη εποχή του χαλκού ,δηλαδή στην μυκηναίκή λεγόμενη εποχή ,συγκεκριμένα 1600- 1000 π.Χ. Το σχήμα των κεραμικών αγγείων που βρέθηκαν συνέβαλε στην προσέγγιση της χρονολόγησης.

 Το τμήμα της  βυθισμένης πολιτείας που έχει βρεθεί σήμερα είναι 9 στρέμματα ενώ υπολογίζεται ότι η έκτασή της έφτανε τα 100.000 τετραγωνικά μέτρα. Η ριμοτομία της μαρτυρείται στις ακέραιες κατόψεις των κτιριακών συγκροτημάτων. Υπήρχαν δρόμοι, αυλές, θαλαμοειδείς και κιβωτιόσχημοι τάφοι. Διακρίνονται 15 σπίτια που πρέπει να ήταν διώροφα και να είχε το καθένα γύρω στα 10 δωμάτια όπου κατοικούσαν περίπου 20 άτομα. Τα θραύσματα πίθων και τ'άπειρα υφαντικά βαρίδια που βρέθηκαν στον βυθό επιβεβαιώνουν ενα είδος εξελιγμένης βιοτεχνίας υφασμάτων και μια εμπορική δραστηριότητα. Εξάλλου η λακωνική περιοχή ανοίγεται στον εμπορικό υδάτινο δρόμο Ελαφόνησος, Κύθηρα, Αντικύθηρα, Κρήτη και τα κεραμικά θραύσματα ξεκινώντας από κοινή πρότυπη πηγή έμπνευσης ,δημιουργίας κι επιρροής απλώνονται σ'όλη την ευρύτερη έκταση.
 Ανάμεσα στα οικοδομήματα δεν εντοπίζονται  ούτε δυο όμοια κτίσματα . Το  κοινό χαρακτηριστικό που διακρίνεται αποτελούσε ένα μεγάλο κεντρικό δωμάτιο που ενδέχεται να ήταν και μια εσωτερική αυλή.Το άλλο κοινό στην κάτοψη των κτιρίων της πόλης είναι η πέτρινη θεμελώσή τους η οποία διασώζει μέχρι σήμερα την μορφή τους. Οι πέτρες στα θεμέλια είχαν κριθεί απαραίτητες για την αποφυγή της υγρασίας και της διάβρωσης απ'το νερό της βροχής που κυλούσε στους δρόμους. Τα πάνω τμήματα των τοίχων, τα οποία στηρίζονταν στην πέτρινη βάση ήταν οικοδμημένα από τούβλα που είχαν φτιαχτεί από πηλό και είχαν στεγνώσει στον ήλιο και στον αέρα. Οπότε ήταν αναμενόμενο να καταστραφούν οι τοίχοι -αλλά όχι τα θεμέλιά τους -μετά απ' την καταπόντιση του οικισμού.Οι δρόμοι ,οι οποίοι ορίζονταν απ'τις ευθείες των σπιτιών είχαν πλάτος πέντε μέτρα.
 Αξίζει να σημειωθεί πως στην απέναντι στεριά, στα Βιγγλάφια υπάρχει μα ακόμα απ'τις αρχαίες πυραμίδες που έχουν βρεθεί στην Ελλάδα. Σε βράχο ,κοντά στην πυραμίδα υπάρχει λαξευμένη μια μορφή Σφίγγας, πάντα παραμελημένη  κι αινιγματική.

Επίσης υπάρχουν λαξευμένοι τάφοι στον βράχο,τόσο στην ακτή της Πύντας όσο και στην μικρή νησίδα Παυλοπέτρι.

 Εντύπωση μου προκάλεσε επίσης η πληροφορία πως στην περιοχή προφανώς υπήρχε λατρεία των Χαρίτων. Σε δύο περοχές μαρτυρείται η λατρεία των τριών Χαρίτων : στην Ελαφόνησο και στον Ορχομενό της Βοιωτίας, όπου υπάρχουν οι Πηγές των τριών Χαρίτων.
 Πάντως, για την περιοχή του Λακωνικού κόλπου ζει κι ένας μύθος που θέλει την θεά Αφροδίτη να πραγματοποιεί καταβύθιση στεριάς , για να βοηθήσει τις τρεις Χάριτες που τις διεκδικούσαν οι κυνηγοί. Έτσι σχηματίστηκαν τα διάφορα νησιά της περιοχής όπου αυτές μπορούσαν να ζουν προστατευμένες ,καθώς η θάλασσα που παρεμβλήθηκε αποτελούσε εμπόδιο για τους κυνηγούς. Οι μύθοι κρύβουν σίγουρα αλήθειες ,που όμως για να προκύψουν θέλουν ένα πνεύμα βασανιστικά μυημένο σ'άλλα επίπεδα.
Το καλό για την αρχαιότερη βυθισμένη πολιτεία ,για την οποία μιλάμε είναι πως ο καταποντισμός της την βοήθησε τελικά να κρατήσει την ιδέα της όψης  που είχε 5 χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα ,εφόσον δεν χτίστηκαν άλλες πολιτείες πάνω στα θεμέλιά της, όπως έγινε στις άλλες περιπτώσεις. Έτσι, η ψηφιακή αναπαράσταση που έινε στην μορφή της εντυπωσιάζει καθώς καταδεικνύει έναν  πολιτισμό τόσο όμοιο με τον σύγχρονο .

 Τ'αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της βυθισμένης πολιτείας τα είχε εντοπίσει ήδη απ'το 1904 ο Έλληνας αρχαιολόγος Φωκίων Νέγρης , Τότε δεν είχε δοθεί διάσταση στο θέμα, πράγμα που δεν μας ξενίζει πια. Το 1968 ο αρχαιολογικός χώρος τοπιογραφήθηκε απ'το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του Κέμπριτζ. Το 2009 ξεκίνησαν οι υποβρύχιες έρευνες στη περιοχή απ'το Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ.
 Έχουμε στον τόπο μας όχι μόνο τον πιο μαγευτικό πυθμένα της ελληνικής πρϊστορίας αλλά και το πιο σπάνιο πρόπλασμα του προϊστορικού παγκόσμιου πολιτισμού. Αυτό αποτέλεσε την βάση της κοινωνικής,οικονομικής και οικιστικής οργάνωσης. Αλλά δεν ασχολούμαστε εμείς με τις βυθισμένες Ατλαντίδες περιοχές . Μόνο η μητέρα θάλασσα τις αγκαλιάζει και τις λυτρώνει ακόμα. Δεν θα διαμαρτυρηθώ γιατί ο σκοπός μου είναι άλλος. Ήθελα μόνο να μιλήσω ελάχιστα για την αρχαιότερη βυθισμένη πολιτεία. Τα υπόλοιπα είναι των βυθών της θαλασσας και των υδάτινων θεών.
angiemin

Αμύκλες

Πέντε χιλιόμετρα νότια της Σπάρτης, στο λόφο της Αγίας Κυριακής Αμυκλών (εκκλησάκι), βρίσκεται το Ιερό του Αμυκλαίου Απόλλωνος ή Ιερό Υακίνθου και Απόλλωνα.
Πριν από τη δημιουργία του ιερού, οι Αμύκλες υπήρξαν μια από τις παλαιότερες πόλεις της αρχαιότητας. Οι ανασκαφές έδειξαν την ύπαρξη οικισμού της Μεσοελλαδικής περιόδου (2000-1600 π. Χ.) πάνω στο λόφο. Η πρώτη, λοιπόν, χρήση του λόφου δεν αφορούσε ιερό χώρο, αλλά οικισμό, από τον οποίο υπάρχουν πολλά κινητά ευρήματα, αλλά και τα δεκάδες κυκλικά ορύγματα, στην επιφάνεια του λόφου, τα οποία ήταν υποδοχές για μεγάλα αποθηκευτικά πιθάρια οικιών.
Η στροφή για τη μετατροπή του χώρου σε θρησκευτικό κέντρο έγινε στα τέλη της Μυκηναϊκής εποχής (12ος – 11ος αιώνας π.Χ), οπότε, στα χαλάσματα των οικιών του λόφου, αρχίζει να λειτουργεί ένα ιερό. Δεν γνωρίζουμε την αρχική μορφή του ιερού. Η πόλη των Αμυκλών, προφανώς, μεταφέρεται κάπου, ίσως μεταξύ Αμυκλαίου και Βαφειού, ενώ ο λόφος μετατρέπεται αποκλειστικά σε ιερό, το οποίο ανθεί από τον 10ο αιώνα π.Χ. Τα άφθονα γεωμετρικά αγγεία δηλώνουν κάτι συνέβαινε, εκεί πάνω, για πολύ κόσμο.
Τα τέλη του 8ου και ο 7ος αιώνας π.Χ σηματοδοτούν την πρώτη μνημειακή φάση του χώρου, όπου γίνονται εκτεταμένες επεμβάσεις στο λόφο: παραμερίζονται τα χαλάσματα της παλιάς πόλης, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία του νέου περιβόλου, αλλά και για το γέμισμα του χώρου μεταξύ περιβόλου και κορυφής του λόφου, ώστε να δημιουργηθεί χρήσιμη επίπεδη επιφάνεια. Σταδιακά λοιπόν και μετά από αναδιαμορφώσεις, το Αμυκλαίον μετατρέπεται σε σημαντικό πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο της Σπάρτης. Η σημαντικότατη σπαρτιατική γιορτή Υακίνθια που τελείται στο Αμυκλαίον συμβολίζει την πολιτική συμφιλίωση της Δωρικής Σπάρτης (Απόλλων) με τον προδωρικό πληθυσμό των Αμυκλών (Υάκινθος).
  Σε έναν αγώνα δισκοβολίας μεταξύ του θεού και του Υάκιθνου, άθελά του ο πρώτος τον σκότωσε με το δίσκο. Άλλη παραλλαγή του μύθου αποδίδει τον θάνατο του Υάκινθου στον άνεμο Ζέφυρο, ο οποίος έσπρωξε επίτηδες το δίσκο του Απόλλωνα στο κεφάλι του Υακίνθου, εξαιτίας της ζήλιας του, καθώς αγαπούσε τον Υάκινθο. Στο μέρος που έπεσε το αίμα από την πληγή του Υακίνθου, φύτρωσε το πολύ όμορφο άνθος, που πήρε και το όνομα «Υάκινθος». Λέγεται ότι το άνθος φέρει ζωγραφισμένο στα πέταλά του τα δύο αρχικά γράμματα του ονόματός του, το «Υα». Ο Υάκινθος τάφηκε στις Αμύκλες και, αργότερα, πάνω από το βωμό του, χτίστηκε ο περίφημος «θρόνος του Απόλλωνα», ένα ιδιόρρυθμο οικοδόμημα με στοές και δωμάτια.
Τότε, στη γεωμετρική περίοδο, εμφανίζεται το ανεικονικό ξόανο, το λατρευτικό ξύλινο άγαλμα που από μικρό ειδώλιο, το οποίο μεταφερόταν από την οικία του ιερέα στον λόφο για τις γιορτές, μετατρέπεται στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ σε έναν κολοσσιαίο άμορφο, ξύλινο κορμό, που, όπως αποδεικνύει και η αναπαράσταση του καθηγητή Μανώλη Κορρέ, δεν ήταν μόνο του. Το ξόανο στεκόταν σε οικοδόμημα που ονομάστηκε «Θρόνος του Απόλλωνα» είχε έναν εσωτερικό χώρο, στον οποίο είχαν πρόσβαση όλοι από τα πλάγια. Εκεί λάμβαναν χώρα οι πρώτες τελετές για τα «Υακίνθια», οι οποίες ήταν αφιερωμένες στον Υάκινθο.
Ο «Θρόνος του Απόλλωνα», τον 6ο αιώνα π.Χ, γίνεται ακόμα μεγαλύτερος. Το αποτέλεσμα ήταν ένα κολοσσιαίο κάθισμα, στο κέντρο του οποίου βρισκόταν το κιονόμορφο άγαλμα του Θεού Απόλλωνα. Το άγαλμα, όπως αναφέρει ο Παυσανίας ήταν τριών πήχεων, επομένως πρέπει να ήταν ένα κολοσσιαίο άγαλμα, γύρω στα 14 μέτρα. Ήταν η παλιά ανεικονική ξύλινη παράσταση κάποιας θεότητας (Υακίνθου), η οποία επενδύθηκε με χάλκινο έλασμα από τον γλύπτη Βαθυκλή από την Μαγνησία της Μικράς Ασίας. Το άγαλμα κρατούσε στα χέρια του λόγχη και τόξο και στο κεφάλι, κράνος. Ο θρόνος, που ήταν επίσης έργο του Βαθυκλή, είχε ως εξής: Το κάθισμα του θρόνου ήταν φτιαγμένο από οριζόντιους δοκούς. Κάθε μία από αυτές τις δοκούς μπορούσε να θεωρηθεί ως ξεχωριστή θέση καθίσματος. Την πρόσοψη του κτιρίου, δεξιά και αριστερά στηρίζουν τέσσερις γυναικείες μορφές, δύο Χάριτες και δύο ‘Ωρες. Το πίσω μέρος και τα χαμηλότερα μέρη του ήταν διακοσμημένα με ανάγλυφες παραστάσεις, όπως η παράσταση της Ταϋγέτης και της Αλκυόνης που τις απάγουν ο Ζεύς και ο Ποσειδών, ο Περσέας που αποκεφαλίζει τη Μέδουσα, η Αθηνά που οδηγεί τον Ηρακλή στον Όλυμπο, η μονομαχία του Αχιλλέα με το Μέμνονα, σκηνές από τους Άθλους του Ηρακλή. Στοές και δωμάτια αποτελούσαν το ιδιόμορφο αυτό κτίσμα (στωικό οικοδόμημα-βωμός), με το εσωτερικό περιστύλιο για την παρακολούθηση των τελετουργιών γύρω από τον τάφο-βωμό του Υακίνθου, που ήταν ταυτόχρονα και βάθρο του κολοσσικού αγάλματος του Απόλλωνος. Οι προσφορές θυσίας σ’ αυτό το βωμό γίνονταν μέσω μιας χάλκινης πόρτας. Εντυπωσιακά είναι τα μικτά κιονόκρανα του ναού. Ο Βαθυκλής συνδύασε την δωρική λιτότητα με την ιωνική λεπτότητα, παρουσιάζοντας ένα άρτιο αποτέλεσμα. Το δε ξόανο/άγαλμα του θεού προεξείχε πάντα, ως κεραία, στο κέντρο του λόφου και της κοιλάδας της Λακωνίας.
Τα «Υακίνθια» τελούνταν τον Λακωνικό μήνα Εκατομβέα (Ιούλιος). Η γιορτή αυτή ήταν πολύ σημαντική, κυρίως για τους Αμυκλαιείς, οι οποίοι, όπου και να βρίσκονταν, γύριζαν στην πατρίδα τους για την συγκεκριμένη γιορτή. Μάλιστα, στις εκστρατείες, οι αρχηγοί έκαναν μηνιαία ανακωχή με τους αντιπάλους τους, έτσι ώστε οι στρατιώτες να συμμετέχουν στα «Υακίνθια». Ήταν τριήμερη γιορτή, με διήμερο πένθος και με χαρμόσυνες τελετές την τρίτη ημέρα. Κατά το πρώτο μέρος γίνονταν καθαρμοί και λιτά δείπνα, ενώ το δεύτερο μέρος γίνονταν πανηγυρικές εκδηλώσεις , αγώνες και θυσίες, ενώ προσφερόταν στο Θεό Απόλλωνα, χιτώνας. Τον χιτώνα είχαν υφάνει Σπαρτιάτισσες και τον μετέφερε πομπή Σπαρτιατισσών παρθένων, μέσω της «Υακινθίας Οδού», που ένωσε τη Σπάρτη με τις Αμύκλες.
Σήμερα, στον χώρο υπάρχει ανάλημμα, περίβολοι και ίχνη θεμελίων από διάφορες περιόδους και ένας κυκλικός βωμός. Αρχιτεκτονικά μέλη μεικτού ρυθμού, δωρικού και ιωνικού εκτίθενται στο Μουσείο Σπάρτης.

Οι Σπαρτιάτες και οι άλλοι.- Μέρος β'

 Ποιοί ήταν οι Σπαρτιάτες; Αυτό είναι τόσο ξεκάθαρο όσο κι ο μέλανας ζωμός ,που γεύονταν καθημερινά. Οι ίδιοι δήλωναν Δωριείς, όπως οι Μεσσήνιοι, αλλά στην πραγματικότητα τους χώριζαν κόσμοι ολόκληροι κι όχι μόνο τα βουνά του Ταϋγέτου. Το μόνο κοινό που είχαν σίγουρα ήταν ο ουρανός.  Απ'τις δυο πλευρές των βουνών ,τιμούσαν -δίπλα στην νεόφερτη θεά Άρτεμη -τον αυτόχθονα θεό Ποσειδώνα. Στην περιοχή επικρατούσε η απόλυτη αντίφαση :ειρήνη στη Μεσσήνη, πολεμική διάθεση στη Λακωνία-έτσι ήθελαν ν' αποκαλούν τη χώρα τους οι Σπαρτάτες. Δεν τους ταίριαζε καθόλου -ως εικόνα- πως οι ''κακοί'' Δωριείς υπήρξαν οι πρώτοι ευεργέτες του κόσμου. Οι ηγέτες των Σπαρτιατών απαγόρευαν τον φόβο. Ο περίφημος Λκούργος έλεγε πως δεν έπρεπε να φοβούνται ούτε ζωντανούς, ούτε νεκρούς. Οπότε, έπρεπε να εξαφανιστούν όλοι όσοι προκαλούσαν φόβο.
 Οι Μεσσήνιοι είχαν ένα όραμα, οι Σπαρτιάτες ίσως  ένα τραύμα. Ίσως κάτι που τους καταπίεζε -και που ήθελαν ν' αποσιωπήσουν -να είχε κωδικοποιηθεί στη συμπεριφορά τους. Για κάποιο λόγο δεν ένιωθαν άνετα με όλους τους υπόλοιπους και ισχυρίζονταν πως απεχθάνονταν την δικτατορία. Έτσι ο Λυκούργος, ο μυθικός νομοθέτης τους, εμπνεύστηκε έναν τρόπο διακβέρνησης που την καθιστούσε αδύνατη. Πολλοί ιστορικοί θεώρησαν πως ο Λυκούργος υπήρξε μια μυθική-συμβολική φιγούρα. Άλλοι πάλι πιστεύουν πως υπήρξε πραγματικά και πως έφτιαξε την ευφυή νομοθεσία του γύρω στο 800 π.Χ. Όρισε διπλή βασιλεία-δύο βασιλιάδες ήταν καλύτερα, γιατί μπορούσε ο ένας να ελέγχει τον άλλον. Κι επειδή ούτε αυτό ήταν αρκετό, διορίστηκαν και οι πέντε έφοροι, που μεριμνούσαν τόσο για το λαό,όσο και για τους δυο βασιλιάδες. Για να εξασφαλίσει ακόμα μεγαλύτερο έλεγχο, ο Λυκούργος εισήγαγε την Γερουσία ως σημαντική καινοτομία. Αυτό το συμβούλιο των σοφών γερόντων δυνάμωνε την πεπόίθηση των πολιτών και δεν τους άφηνε να παρεκκλίνουν από θαυμασμό προς τους βασιλείς-ούτε όμως άφηνε τους βασλείς να οραματίζονται πως θα εξουσιάσουν τον λαό. Με τον τρόπο αυτό οι 28 γεροντότεροι της Σπάρτης αποτέλεσαν την ασφαλή άγκυρα που εξασφάλιζε την ηρεμία και την συνέχεια.
 Ο Λυκούργος είχε επινοήσει μια κάποια δημοκρατία πολύ καιρό πριν να έχουν αυτήν την ιδέα οι Αθηναίοι : ορίζω ένα συμβούλιο γερόντων δίπλα στους βασιλείς, θεσπίζω κατα καιρούς συγκέντρωση του λαού όπου γίνονται προτάσεις και λαμβάνονται αποφάσεις. Όλοι οι πολίτες είναι ίσοι μεταξύ τους.
 Ωστόσο ως προς τη διατροφή δεν υπήρχε ισότητα. Ο Λυκούργος είχε   ορίσει συγκεκριμένη ποσότητα φαγητού για άντρες και γυναίκες. Επίσης εξαφάνισε τα χρήματα. Οι αγοραπωλησίες δεν γινόταν με ασήμι και χρυσάφι αλλά με τα σιδερένια κέρματα που έκοψε,τα οποία ήταν βαριά και χαμηλής αξιάς ,ώστε να μην μπαίνει κανείς εύκολα στην σκέψη της συσσώρευσής τους. Εξάλλου δεν είχαν καμμία αξία έξω απ'την περιοχή τους.
Η απουσία χρημάτων απομόνωσε τους Σπαρτιάτες,εφάσον εξασθένισε το εμπόριο. Με την επιμονή του για έλεγχο ο Λυκούργος είχε την εποπτεία των τροφίμων . Όλοι έπαιρναν την ίδια ποσότητα κριθαρένιου αλευριού,σιταριού, κρασιού,τυριού και σύκων. Μεγάλη ποικιλία δεν υπήρχε ,εφόσον πρωί μεσημέρι και βράδυ επικρατούσε ως γεύμα ο μέλανας ζωμός-που μάλλον δεν ήταν τόσο κακός όσο η φήμη του. Μπορεί να ήταν αποκρουστικός στην όψη, όχι όμως και στην γεύση.Ήταν μια σούπα από αίμα σφαχτών, χοιρινό κρέας, μπαχαρικά και ξύδι. Κανένας Σπαρτιάτης δεν τολμούσε να την αποφύγει-διαφορετικά κινούσε τις υποψίες πως κάτι είχε φάει κρυφά-πράγμα που δεν ήταν επιτρεπτό στο κράτος του Λκούργου.
 Ιδιωτική περιουσία και ιδιωτική ζωή δεν υπήρχε στη Σπάρτη. Τα παιδιά αναθρέφονταν με δημόσια έξοδα.Ο έλεγχος των γεννήσεων ήταν άκαμπτος . Τα παιδιά εξετάζονταν κατά την γέννησή τους και όσα κρίνονταν αδύναμα εκτοπίζονταν σ'ένα φαράγγι του Ταϋγέτου.
 Ο μικρός Σπαρτιάτης ήταν ένας στρατιώτης. Στα επτά του χρόνια μεγάλωνε ήδη σε στρατώνες. Μάθαινε τόσο γράψιμο και διάβασμα όσο ήταν αναγκαίο για τα βασικά-κατά τ'άλλα η εκπαίδευσή του ήταν βασισμένη στην ικανότητα να υπακούει,ν'αντέχει στις κακουχίες και να νικά στις μάχες. Περπατούσε ξυπόλυτος και εκτελούσε όλες τις ασκήσεις τους κατά κανόνα γυμνός. Στα δώδεκα χρόνια του αποκτούσε ένα χιτώνα και οι μέρες της φροντίδας του σώματός του ήταν πολύ συγκεκριμένες και περιορισμένες. Κοιμόταν μαζί με άλλους -κατά ομάδες -μέσα σε καλύβες σπάζοντας με γυμνά χέρια -και χωρίς κάποιο είδος μαχαιριού -τις άκρες των καλαμιών.
 Κοινές δοκιμασίες, κοινά σπίτια. κοινή σούπα. Μόνο οι γυναίκες άλλαζαν την  εικόνα στη μονότονη Σπάρτη. Εφόσον ο κόσμος των αντρών δεν απαιτούσε καθαριότητα και μαγείρεμα και τα παιδιά τους ακόμα τα έπαιρνε το κράτος, οι ίδιες ήταν ελεύθερες να κάνουν ό,τι ήθελαν. Έτσι, οι γυναίκες στην Σπάρτη είχαν φτάσει σε μια ελευθερία,που στην υπόλοιπη Ελλάδα ήταν αδιανόητη. Το μοναδικό καθήκον τους ήταν οι καθημερινές ώρες γύμνασης,που κι αυτές είχαν οριστεί απ'τον Λυκούγο. Οι δυνατές γυναίκες θα γενννούσαν δυνατούς στρατιώτες. Έτσι,εξασκούνταν και οι ίδιες στην πάλη και στο τρέξιμο και διδάσκονταν να ρίχνουν δίσκο και δόρυ.Το πρότυπό τους δεν ήταν πια η προγονική θεά του τόπου,η Δήμητρα. Το πρότυπό τους ήταν πλέον οι Αμαζόνες.
 Οι Σπαρτιάτισσες μαζί με τους μύες απέκτησαν και αυτοεκτίμηση. Η Αθήνα επέκρινε την χαρακτηριστική άνεσή τους ,η οποία δεν περιοριζόταν μόνο στα διάφανα ενδύματά τους. Αυτές ποτέ δεν ήταν υπάκουες νοικοκυρές και ποτέ υποχείριο των ανδρών.Οι ίδιες  διάλεγαν τον άνδρα τους-που συχνά δεν ήταν μόνο ένας.
 Οι Σπαρτιάτες δεν ήξεραν μόνο με τα όπλα να στοχεύουν. Οι παρατηρήσεις τους ήταν εξίσου απόλυτες και αιχμηρές.-και μέχρι σήμερα θρυλικές.Την τέχνη στις λέξεις την εκτιμούσαν στην Σπάρτη όσο και την τέχνη στον πόλεμο. Σ'αυτή την πόλη δεν σφυρηλατούσαν μόνο ξίφη,αλλά και φράσεις.
 Ένας απ'τους μεγαλύτερους ποιητές της αρχαϊκής εποχής ,ό Αλκμάνας ,που έζησε εκεί, τραγούδησε σύντομα και  λυρικά πως ο ποιητής κι ο στρατιώτης είναι εξίσου σημαντικοί για το κράτος. Τις λέξεις τις μεταχειρίζονταν πράγματι ως όπλα (πράγμαπου ήταν αποφασιστικής σημασίας στον μακρύ Μεσσηνιακό πόλεμο).  Στην επιφανή ομάδα των επτά σοφών οι τρεις είναι απ'την Λακωνία: ο Αριστομένης, ο Χίλων και ο Μύσων.
 Η Σπάρτη αποτέλεσε μια πόλη αντιφάσεων.

Μεσσήνιοι και Μυκηναίοι- Α' Μέρος

Τι έχει αυτός ο τόπος και δεν μπορεί κανείς να τον ξεχάσει, αν μια φορά τον έχει δει; Κατ'αρχήν ,είναι γεμάτος με πολιτισμικά άνθη αιώνων. Ήδη απ' το 3000 π.Χ. -κατά την εποχή του χαλκού -η ανάμειξη κασσίτερου και χαλκού έδινε μέταλλο αξεπέραστο σε σκληρότητα .Μ'αυτό φτιάχτηκαν -πέρα απ'τα όπλα-άπειρα έργα τέχνης ,που σπερματικά έδωσαν την ιδέα της μορφής τους στους επόμενους αιώνες ,τους αιώνες των πιο όμορφων γλυπτών.
 Πρωτεύουσα της περιοχής ,που μια μέρα θα ονομαζόταν Μεσσήνη ,ήταν εκείνη την εποχή η αμμώδης Πύλος . O Όμηρος λέει για τον βασιλιά της Πύλου πως ήταν η ίδια η προσωποποίηση της Δικαιοσύνης, πράγμα που μπορούσε κανείς να διαπιστώσει ακόμα κι από την περιβαλλοντική πολιτική που ο βασιλιάς εφάρμοζε. Ήταν ένας οικολόγος του 1250 π. Χ. ,ο οποίος διέθετε μια ομάδα εργατών,εξειδικευμένων στην προστασία της φύσης ,καθώς οι κάτοικοι της περιοχής κατέστρεφαν τα δάση για τους γνωστούς ανά τους αιώνες λόγους.
 Oι καλλιέργειες ήταν πλούσιες και φροντισμένες . Υπήρχαν  ελιές,συκιές, που ρίζωσαν για πάντα στον τόπο .Κοντά σ'αυτά υπήρχε κι η καρυδιά ,που την είχαν φέρει οι προγενέστεροι δεινοί θαλασσοπόροι της αρχέγονης αυτής γης από τα ταξίδια τους στη Μικρά Ασία. Στα χωράφια εκτός από σιτάρι και κριθάρι, πλήθαινε κι η σίκαλη, που επίσης την είχαν φέρει απ' την Ανατολή. Τα σταφύλια  ωρίμαζαν κάτω απ'τον ανεξάντλητο ήλιο.
 Πέρα από τους καρπούς της γης, φημίζονταν και για τους καρπούς του πνεύματος και της υψηλής αισθητικής τους. Ως ειδικοί στη μεταλλοτεχνία ήταν φημισμένοι και για τα όπλα που κατασκεύαζαν.  Τα πιο περιζήτητα ήταν τα ξίφη και δόρατα made in Mykene  ή made in Pylos (όπως θα λέγαμε σήμερα)  . Οι σιδηρουργοί της Πελοπονήσου θεωρούνταν οι καλύτεροι και μετά απ' την εποχή του Χαλκού.
Επιπλέον, ο πελάτης βασιλιάς νοιάζονταν για την απόκτηση κι άλλων αγαθών . Σ'όλη τη διάρκεια  των ανακτορικών χρόνων (που θεωρείται η Πρωτοελλαδική 2 περίοδος ) ,όπως και στα μυκηναϊκά χρόνια, άπειρες ήταν οι παραγγελίες γι' αρώματα και μυρωδάτα ελαιώδη χρίσματα σώματος που παράγονταν στην περιοχή. Οι πλούσιες πόλεις της Ανατολής ,μεταξύ των οποίων και η Τροία πλήρωναν  ακριβά για να τ' αποκτήσουν.
 Οι αποθήκες στις Μυκήνες, στην Τίρυνθα,στην Πύλο στη Σπάρτη ήταν γεμάτες με θησαυρούς .Το εμπόριο έφερε πλούτο ( ίσως και κάτι άλλο πέρα απ'το εμπόριο ,που δεν συνάδει ώστε ν'αναφερθεί εδώ ). Τα τραπέζια λύγιζαν απ'τα χρυσά μαχαιροπίρουνα και οι άρχοντες κάτω απ'τις βαριές χρυσές κορώνες. Οι τάφοι έμοιαζαν με μεταλλεία χρυσού.Οι βασιλιάδες θα μπορούσαν να είναι ικανοποιημένοι, αλλά οι άνθρωποι ποτέ δεν ήταν διαφορετικοί. Οι Μυκηνάοι ήθελαν πιο πολλά-πιο πολύ μπρούντζο,πιο πολύ χρυσό και-κυρίως πιο πολλή εξουσία. Δίπλα από τη  χώρα της Μεσσήνης έίχε αρχίσει  πόλεμος για την Τροία. Κάπου πάνω στα εφτά όρη του Ταϋγέτου είχε το παλάτι της κάποτε η Ελένη , τ' όμορφο βλαστάρι απ'τον σύνδεσμο του Δία και της Λήδας. Η Ελένη ήταν ευτυχισμένη με τον Μενέλαο ,μέχρι που εμφανίστηκε ο Πάρης για να πάρει το δώρο που του είχε υποσχεθεί η θεά Αφρροδίτη. Κι ο πόλεμος ξεκίνησε.
Η Τροία ήταν η πιο πλούσια πόλη της Προϊστορίας, καθώς  είχε τον έλεγχο της πιο βασικής πρώτης ύλης: του μπρούντζου.Γι'αυτό πολύ τους βόλεψε τους Αχαιούς αυτή οι απαγωγή,εάν τελικά είχε πραγματικά γίνει. Η λίστα με τους συμπολεμιστές, που αναφέρει ο Όμηρος είναι αξιοσημείωτη. Ο ίδιος ο βασιλιάς Νέστορας είχε στείλει πέντε πλοία και στρατιώτες κατέβηκαν για να στρατευθούν από τις κορυφές της Ιθώμης, όπου ο Δίας είχε στήσει τον δεύτερο Όλυμπό του,
 Η νίκη του Αγαμέμνονα έφερε κρίση στις Μυκήνες, Ο πόλεμος εμπόδισε την ανταλλαγή προϊόντων με την Αίγυπτο . Μαζί με τους Μυκηναίους ήρωες ναάγησε και η οικονομία τους γιατί δεν εξαφάνισαν μόνο την Τροία αλλά και τις πρώτες ύλες που παρείχε και την αγορά που τους στήριζε μέχρι τότε. Η υπεροχή του Μυκηναίου βασιλιά έφερε στο καθεστώς του αμετάκλητη ήττα. Οι σιδηρουργοί στην Πύλο και στις Μκήνες δεν είχαν πια δουλειά και υπάρχαν προίόντα ανταλλαγής που ξέμεναν στα ράφια.
 Την πτώση του παλιού συστήματος την επιδεινώνουν πολλαπλοί σεισμοί. Η συλλαβογράμματη Γραμμική Β γραφή υποβαθμίζεται μαζί με την ελίτ. Γιατί  όταν μια ελίτ χάνεται,χάνονται μαζί μ'άυτήν και οι αυστηρά κρυμμένες δυνατότητές της. Οι τέσσερις αιώνες μετά απ'τον Τρωϊκό πόλεμο ονομάστηκαν σκοτεινοί.
Για τις επόμενες γενιές μαζί με τον υψηλό πολιτισμό ξεχνιούνται και οι εξελιγμένοι τρόποι καλλιέργειας της γης. Μόνο η δρυς ,το ιερό δέντρο του Δία θεριεύει στην άγρια της φύση.Τετρακόσσια χρόνια αργότερα  Δωριείς κατεβαίνουν απ'τις κορυφές του Ταϋγέτου. Κανείς δεν έμαθε ποτέ από που ακριβώς. Το σίγουρο είναι πως ήταν πολύ εξοικειωμένοι με τα βουνά της τεράστιας ορασειράς,σαν να είχαν γεννηθεί απ'τα ίδια τα σπλάχαν των βουνών. Όσοι κατέβηκαν απ'τη δυτική πλευρά ενώθηκαν με τους τελευταίους Μυκηναίους κι όλοι μαζί σήκωσαν τα μανίκια. Καθάρισαν τα χωράφια , διευθέτησαν τα προβλήματα της καλιέργειας . Ελιές και συκιές καλλιεργήθηκαν από την αρχή. Όλα θα μπορούσαν να έχουν εξελιχθεί τέλεια αν οι Μεσσήνιοι (που είχαν πάρει τ'όνομά τους απ' την μυθική βασίλισσά τους ) είχαν απλά άλλους γείτονες. Α'την άλλη πλευρά του Ταϋγέτου κρύβονταν οι Σπαρτιάτες.

Να διατηρείς όλη την Γοητεία του Αγνώστου

  190 π. Χ.. -Ελληνιστική εποχή -Mε απόσταγμα πολλών αιώνων στην ψυχή, ένας άχρονος γλύπτης με υπεράνθρωπες ικανότητες , βυθισμένος στον θεϊκό οίστρο του, πασχίζει να δώσει μορφή σ'ένα κομμάτι τέλειου παριανού μαρμάρου. Έχει να σμιλεύσει  κι άλλα κομμάτια . Στην εποχή τoυ συνηθίζεται η τεχνική των επιμέρους μελών ,τα οποία ολοκληρώνουν τελικά την αγαλματένια σύνθεση . Του ανατέθηκε να πλάσει μια φτερωτή θεά , που κατεβαίνει απ'τον ουρανό, για ν'αναγγείλει  τη νίκη στον στόλο που κέρδισε τη μάχη. Πρέπει να την αποτυπώσει ακριβώς την στιγμή που με τα θεϊκά της πέλματα πατά απαλά στην πλώρη του πλοίου. Επιστρατεύει όλη του την δεξιοτεχνία σε συνδυασμό με την φαντασία του . Ακούει νοερά τον ήχο των κυμάτων δίπλα στα πλοία .Ο αγέρας  φυσά μανιασμένος κι  έχει ξεσηκώσει την αλισάχνη . Η αλισάχνη διαποτίζει το μακρύ αραχνοϋφαντο φόρεμα της θεάς και το κάνει ένα με το απαλό δέρμα της  .Διακρίνεται καθαρά ο ομφαλός της και η κίνηση των ποδιών της  καθώς κατεβαίνει στο ακρόπλωρο. Ο γλύπτης καταθέτει όση ομορφιά μπορεί να εμπνευστεί. Η τέχνη του είναι μια θρησκευτική πράξη. Μια ιεροτελεστία.  Το  αφιέρωμα θα δώσει αγαλλίαση στους θεούς Καβείρους ,που το περιμένουν στο ιερό τους, στο νησί της Σαμοθράκης . Οι Κάβειροι προστατεύουν τους ναυτικούς και δίνουν δύναμη σ' όσους πολεμούν.

1863 μ.Χ. - Τα  μέλη  αγάλματος εντοπίζονται στη γη της Σαμοθράκης από ξένο ανασκαφέα,-όπως ήταν ο κανόνας σ'εκείνα τα δύσκολα χρόνια. Απ' τον κορμό φανερώνεται πως πρόκειται για θηλυκή μορφή. "Βρήκαμε γυναίκα !'' αναφωνεί ο εργάτης. Με ανυπομονησία συγκεντρώνονται  και όσα κομμάτια συνεχίζουν να κατοικούν στου ζεστού χώματος τα σπλάχνα . Αν και  μη ολοκληρωμένη  ,η μορφή του έργου αποδεικνύεται μοναδικής τελειότητας. Δίχως το κεφάλι, δίχως το αριστερό χέρι και όλα τα συνοδευτικά σύμβολα , μπορεί ακόμα να σαγηνεύει όσα βλέμματα την αγγίζουν.Το κορμί αυτό είναι πιο καθηλωτικό απ'ό,τι αν ήταν γυμνό. Τα φτερά διατηρούν την μορφή του αιώνιου  ανέμου. Μεταφέρεται στο Λούβρο ,όπου ζει από το 1864. Εισπράττει τόσο θαυμασμό που μετατρέπεται σε παγκόσμιο σύμβολο. Αντίγραφα κι απεικονίσεις του, σ'όλα τα μεγέθη πωλούνται ανά τον κόσμο.

Στις μέρες μας το μουσείο του Λούβρου μας δίνει την άδεια και όλα όσα ψηφιακά δεδομένα χρειαζόμαστε για να δημιουργήσουμε πιστά αντίγραφα. 'Ενα θα υπάρχει στην είσοδο του αρχαιολογικού μουσείου της Σαμοθράκης κι ένα άλλο στην Αλεξανδρούπολη. Κι αυτό από πολλούς θεωρείται ένας καλός οιωνός ,ώστε  να επιστρέψει κάποτε το αυθεντικό στην πατρίδα του. Εγώ δεν πιστεύω πως οι απιμιμήσεις συντελούν σε ο,τιδήποτε. Το αυθεντικό άγαλμα θα το κρατήσουν σαφώς εκείνοι που το μετέτρεψαν σε σύμβολο και το έκαναν γνωστό σ'όλους. Και ίσως θα ήταν καλό για εμάς να μην καταδεχόμαστε αντίγραφα πια. Τ' αγάλματα είναι φορείς μηνυμάτων και αξιών .  Είναι ιδέες. Δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό . Τόσο η γη μας ,όσο και το πνεύμα μας , έχουν διαποτιστεί μ'αυτές τις ιδέες -όπως το φόρεμα της Νίκης απ'την αλισάχνη. Πρέπει να μας ομορφαίνουν λοιπόν, για να μπορούμε κι εμείς εκ νέου να ομορφαίνουμε τον κόσμο. Δεν εννοώ να ξεχάσουμε όσα δικαιούμαστε. Εννοώ πως δεν μας ταιριάζει η παθητικότητα, το δεύτερο,η αντιγραφή. Η γη μας είναι γεμάτη ακόμα με περίτεχνο μάρμαρο. Μάρμαρο-κι ετυμολογικά -σημαίνει φωτεινό. Γιατί νομίζετε πως ο ήλιος παραμένει τόσο επίμονος μ'ατή τη μικρούλα χώρα που την λένε Ελλάδα;  Πιστεύω επειδή εναρμονίζεται με το κρυσταλλένιο υπέδαφός της , που τον ελκύει σαν να ήταν η καταγωγή του . Ένα υπέδαφος γήινο,ψυχικό ,πευματικό ,ιδεολογικό ,απ'όπου οφείλουμε  ν' άντλήσουμε το αιώνιο που κάθε φορά έχει ως κύριο σκοπό ύπαρξής του να μετατρέπεται σ'επίκαιρο.
 Ας μη μείνουμε στα αγαλματένια φτερά της θεάς ,στην τέλεια σμιλευμένη κοιλιά της και στις θεϊκές πτυχώσεις του φορέματος της. Αυτός ο θαυμασμός,τόσο δεδομένος κι αυτονόητος είναι επικίνδυνος γιατί καθηλώνει. Προτείνω να μείνουμε σ' όσα δεν βλέπουν οι πολλοί. Σ'όλα όσα λείπουν :σ' ένα κεφάλι και στην  έκφραση του προσώπου που δεν το είδε ποτέ κανείς-στο αριστερό χέρι στο μέρος της θεϊκής καρδιάς της Νίκης-της εκάστοτε δικής μας νίκης-στα σύμβολα που χάθηκαν -ακριβώς επειδή πρέπει να τ' ανακαλύψουμε στις ανάγκες του καιρού μας. Αλήθεια σας λέω: πιστεύω ακράδαντα πως δεν υπάρχει τίποτα πιο δημιουργικό απ' τη γοητεία του αγνώστου.
Εκεί χτυπά η καρδιά του κόσμου στη Γοητεία του Αγνώστου.
Αυτήν ας κρατήσουμε. Αρκεί.
Για εμάς αρκεί.

angiemin

Ancient discus- throwing

Τhe contest in throwing the discus at Olympia and at other games was part of the pentathlon, the five event competition,that also included  long jump ,javelin,the stadium race on foot and wrestling.All of these events were held in the stadium ,where the banked up sides allowed the crowds of spectators to see over the heads of those in front.
 Ancient discuses survive in iron ,stone and,most commonly,in bronze .They vary greatly in size but average around twenty centimeters in diameter and about two kilos in weight.Most examples come from religious sanctuaries   and are often engraved with dedicatory inscriptions and sometimes with outline representations of athletes .According to the ancient author Pausanias ,there discuses used  in the games were kept one of the treasuries at Olympia .This may suggest that the competition involved throwing discuses of varying weights .Representations of the discus thrower in Greek art are many and various.Most numerous are bronze statuettes,scenes  in Athenian red -figured painted pottery and miniature images carved into seal stones.
 The popularity of Myron's discus-thrower is attested by Roman writers on art  and the fact that more than twenty Roman marble copies survive ,whole or in part .Beside these full scale replicas,there is striking large bronze statuette  in Munich.Reproducing Myron's composition,it is free of the tree stump that was necessarily introduced into the large marble copies in order to strengthen their ankles and lower legs.The head,however, is entirely different from Myron's mid fifth century B.C, type,and the silvered eyes blaze with an intensity  that belongs to the later Hellenistic or Roman periods of Greek art.
The great variety of pose pictured in Greek and Roman art makes it impossible to say whether ,like today's athletes   the ancient discus thrower stood with his back to the direction of the throw.It is equally unclear whether ,as today the athlete did a half spin or whether he simply twisted his body round with feed rooted to the spot.