Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2016

Μια αίσθηση από το άρωμα της πλατωνικής αύρας-

 Τις ιδέες του για τον τρόπο με τον οποίο  έπρεπε να οργανωθεί μια  πολιτεία ώστε να είναι δίκαιη, ευτυχισμένη και αποτελεσματική σίγουρα  τις είχε αποτυπώσει ο Πλάτωνας στην ανοικοδόμηση και τον σχεδιασμό της λειτουργίας της Ακαδημίας του,την οποία ίδρυσε στην Αθήνα το 387 π.Χ.,μετά το πρώτο περιπετειώδες και απογοητευτικό ταξίδι του στην Σικελία.Γι'αυτό και δεν θα έπρεπε να προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι αναγνωρίζεται ως  το πρώτο οργανωμένο πανεπιστήμιο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Επιπλέον ήταν και το μακροβιότερο. Για 913 χρόνια διδάχτηκαν σ'αυτήν οι επιστήμες. -Αξίζει να επισημανθεί πως εκεί η Αστρονομία για πρώτη φορά μετατράπηκε σε πλήρες μαθηματικό σύστημα.- Η δομή των σημερινών Πανεπιστημίων συνδέεται με την Ακαδημία του Πλάτωνα. Οπότε σε αυτήν οφείλουν και την ύπαρξή τους. Από εκείνη την σχολή -23 αιώνες πριν  - αιματοδοτήθηκε η δυτική κουλτούρα και διανόηση. Υποψιάζομαι συνεπώς πως και οπουδήποτε αλλού εάν θα του επιτρεπόταν να εφαρμόσει ο Πλάτωνας τις υπέρτατες γνώμες και πρακτικές του  για την σωστή διακυβέρνηση,  τ' αποτελέσματα θα ήταν εξίσου θεαματικά και απαράμιλλα.

 Ο δάσκαλός του ο Κρατύλος, είχε ωθήσει από νωρίς τον Πλάτωνα ν'ασχοληθεί με την φιλοσοφία. Μελέτησε Εμπεδοκλή,Αναξαγόρα και Ηράκλειτο. Και στα 22 του χρόνια συνάντησε εκείνον τον δάσκαλο που καθόρισε το πεπρωμένο και την μοίρα του :τον Σωκράτη. Μαζί συζήτησαν για το Ωραίο,το Καλό,το Αληθινό,την Δικαιοσύνη,την αδικία.
                                

 Ο άδικος θάνατος του Σωκράτη σήμανε την  ανα-γέννηση του Πλάτωνα ως μέγιστου κοινωνικού μεταρρυθμιστή. Πικραμένος από την αγνωμοσύνη των συμπολιτών του το προς τον ύψιστο φιλόσοφο,αναζήτησε παρηγοριά και δύναμη στην διεύρυνση της γνώσης και των οριζόντων της μόρφωσής του. Περιπλανήθηκε στα Μέγαρα,στον Τάραντα της Ιταλίας και στην Σικελία.- Γνώρισε και τους πυθαγόρειους φιλοσόφους στον Τάραντα και επηρεάστηκε μαθαίνοντας από την φιλοσοφία τους.-Αναζητούσε την αλήθεια μέσα από συνεχείς ερωτήσεις και απαντήσεις. Ο δάσκαλός του-τον οποίον ποτέ δεν αμφισβήτησε -του είχε μεταλαμπαδεύσει την αξία του διαλόγου. Εξάλλου και όλο το συγγραφικό του έργο αποτελείται από διαλόγους-ζωντανούς και άμεσους.

 Το έργο του Πλάτωνα Πολιτεία συνδέθηκε άμεσα με τις Συρακούσες .Τρεις φορές προσκλήθηκε εκεί με σκοπό να εφαρμόσει το ιδανικό πολίτευμα που περιέγραψε στο έργο του -από τον τύραννο τον Συρακουσών Διονύσιο και από τον γιο του.
Προσβλήθηκε,προδόθηκε ,φυλακίστηκε ,αιχμαλωτίστηκε  και μίλησε για τους τυράννους και το πολίτευμά τους με τα μελανότερα χρώματα. Είδε κι έζησε από κοντά πόσο είναι μικρόψυχοι, δυστυχισμένοι ,φοβισμένοι και μόνοι. Οι εμπειρίες του απ'αυτά τα ταξίδια ήταν καθοριστικά επίπονες όσο και επιμορφωτικές.
             
Ο Πλάτων δηλώνει στη Πολιτεία πως το ιδεατό είναι εκείνο το πολίτευμα όπου θα κυριαρχούσε το δίκαιο για τον άνθρωπο και δεν θα υπήρχε διαφθορά των εξουσιαστών.
Ως προς την δομή ,τον ενέπνευσε η ιδιαίτερη αντιστοιχία που είχε διακρίνει μεταξύ της ανθρώπινης ψυχής και του πολιτεύματος.Είχε εντοπίσει τρία μέρη : το επιθυμητικόν,το θυμοειδές και το λογιστικόν.
Το  επιθυμιτικόν αντιπροσώπευε τις σωματικές επιθυμίες,το θυμοειδές σχετιζόταν με την ανάγκη για ανδρεία,δόξα και τιμές και το λογιστικόν με τις λειτουργίες του νου.
Τα ανάλογα μέρη στο πολίτευμα ήταν οι τρείς ομάδες: των παραγωγών (που συνδέονταν με την οικονομία) -των φυλάκων (που ήταν υπέυθυνοι για τον πόλεμο ή την ειρήνη ) και -των κυβερνητών (που ήταν προορισμένοι για να διοικούν).
΄Εγραψε χαρακτηριστικά ως μόνο αν μέσα από κάποια ευτυχισμένη σύμπτωση μπορούσαν οι φιλόσοφοι να κυβερνήσουν θα σταματούσε η δυστυχία και η αδικία. Γνώριζε καλά πόσο απέραντα δύσκολο ήταν κάτι τέτοιο. Αλλά πίστευε με όλη του την ψυχή στην αλήθεια του.
Ο αληθινός φιλόσοφος δεν είναι ιδιοτελής και δεν αγαπά την εξουσία. Οπότε αν αναγκαζόταν να κυβερνήσει θα το έκανε από αίσθηση καθήκοντος για το καλό των άλλων.
 Ο Πλάτωνας θεωρούσε  ύψιστο αγαθό την Παιδεία -τα παιδιά μορφώνονταν υποχρεωτικά. Ανάλογα με τις επιδόσεις τους εντάσσονταν σε μια από τις τρεις τάξεις Το ζητούμενο θα ήταν ο κάθε άνθρωπος να κάνει αυτό για το οποίο είχε τις ικανότητες. Έτσι θα ήταν ευτυχισμένος .Οπότε θα ήταν εφικτή η ψυχική ισορροπία και αρμονία . (ανάλογα συμβαίνει και στο άτομο με τα μέρη της ψυχής).
 Πάρα πολλές και προχωρημένες ιδέες είχε για την εποχή του ο μεγάλος Πλάτωνας. που τις κατέθεσε κι αυτές στην πολιτεία του. Θεωρούσε πως οι γυναίκες έπρεπε εξίσου να μορφώνονται και να καταλαμβάνουν ανώτερα αξιώματα. -Ζήτησε από τους Έλληνες να μην υποδουλώνει η μια πόλη την άλλη αλλά να λύνουν με διάλογο τα θέματά τους.-να θεωρούν την Ελλάδα σπίτι τους και τους εαυτούς τους μέλη της ίδιας πολιτιστικής κοινότητας. Πολλές από τις θέσεις του επικρίθηκαν. Μα δεν τον ένοιαζε τον μέγιστο φιλόσοφο η κοινή γνώμη. Το γνώριζε το χρέος του. Υπηρετούσε την Αλήθεια...

--αγγελική--  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου