Η ΒΡΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΓΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ

  Στα βάθη των αιώνων -τα πιο μακρινά -κρύβεται το ενδιαφέρον των ανθρώπων για τα καιρικά φαινόμενα.Τους μάγευε η βροχή,Της χάρισαν μύθους ,Στην δική μας,την ελληνική μυθολογία ο θεός Δίας ήταν ο υπεύθυνος για την εμφάνιση ή την απουσία της βροχής.Ο Θεόκριτος,ένας ποιητής της ελληνιστικής εποχής,είχε γράψει χαρακτηριστικά για τον Δία: πως''άλλοτε είναι καθαρός και άλλοτε βρέχει''
 Κοντά στο ιερό του Λύκαιου Δία υπήρχε η πηγή ''Αγνώ''.'όπου ο ιερέας του ναού προσεύχονταν για την εμφάνιση βροχής,ενώ ταυτόχρονα ανακινούσε τα νερά της πηγής μ'ένα κλαδί βελανιδιάς.
Αν ο Δίας έμενε ικανοποιημένος από την τελετή,τότε πυκνά σύννεφα μαζεύονταν πάνω από την πηγή και η βροχή που έπεφτε πότιζε την ξεραμένη γη.

 Είναι επίσης γνωστή η θυσία που έκανε ο Αιακός στον Πανελλήνιο Δία της Αίγινας,που τον επικαλέστηκε για να σταματήσει η μεγάλη ξηρασία.Ο θεός είχε δεχτεί την θυσία κι έστειλε βροχή.Για τον λόγο αυτό οι Αθηναίοι τα σύννεφα που ερχόταν από την Αίγινα τα θεωρούσαν σύννεφα βροχής,
-ας αναφερθεί πως ο Αιακός ήταν γιος του Δία  και της Αίγινας,η οποία ήταν Νύμφη-η ομορφότερη από τις κόρες του ποταμού θεού Ασωπού.-

  Ο Δίας εντοπίζεται και στον μύθο με την χρυσή βροχή και την Δανάη .Η Δανάη ήταν το μοναχοπαίδι του βασιλιά του Άργους Ακρίσιου και της Ευρυδίκης-κόρης του Λακεδαίμονα.
Ο βασιλιάς Ακρίσιος είχε λάβει χρησμό,σύμφωνα με τον οποίο θα τον σκότωνε ο εγγονός του.Γι'αυτό κλείδωσε την κόρη του μαζί με την τροφό της σε μια υπόγεια φυλακή και στους τοίχους τοποθέτησε μεταλλικές πλάκες, Ο Δίας όμως που ερωτεύτηκε την Δανάη,μεταμορφώθηκε σε χρυσή βροχή και εισχώρησε στη φυλακή της ,Από αυτήν την ένωση γεννήθηκε ο ημίθεος Περσέας.

 

Πίνακας του Jan Mabuse (1527) Παλαιά Πινακοθήκη Μονάχου)

Είναι επίσης γνωστός ο μύθος του κατακλυσμού του Δευκαλίωνα-σύμφωνα με τον οποίο την εποχή που βασίλευε ο Δευκαλίων ,ο Δίας εξοργισμένος από την κακία και την διαφθορά των ανθρώπων αποφάσισε ν'αφανίσει την γενιά των ανθρώπων,στέλνοντας έναν ισχυρό κατακλυσμό,από τον οποίο φρόντισε να σωθούν μόνο ο δίκαιος βασιλιάς κι η γυναίκα του Πύρρα.
Άλλες θεότητες που συνδέονται με την βροχή -και αναφέρονται ήδη στον Όμηρο -ήταν οι Υάδες,που ήταν αδελφές.Κατά την επικρατέστερη εκδοχή ήταν κόρες της Πλειόνης και του Άτλαντα.Είχαν κι έναν αδελφό,τον Ύα.Μια μέρα ο Ύας σκοτώθηκε στο κυνήγι.Οι αδερφές του έκλαιγαν απαρηγόρητες και ο Δίας τις λυπήθηκε και τις μετέτρεψε σε σμήνος αστεριών στον αστερισμό του Ταύρου.Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν παρατηρήσει πως κάθε φορά που ο αστερισμός τους διακρίνονταν στον ουρανό,ερχόταν βροχή.Ας σημειώσουμε ότι το όνομα Υάδες προέρχεται από το ρήμα ''ύω''=βρέχω Επομένως και η ετυμολογία τους μαρτυρεί την αλήθεια τους,


Οι Υάδες εμφανίζονται στον νυχτερινό ουρανό τον Σεπτέμβριο ,όταν έχουμε και τα πρωτοβρόχια.,τις καιρικές μεταβολές και τις θαλασσινές τρικυμίες,

-----αγγελική----

"Άστραψε Φως'' - Διονύσιος Σολωμός

Ο ποιητικός λόγος του Διονύσιου Σολωμού είναι τεράστιος-και τα τεράστια μεγέθη τρομάζουν.Αξίζει όμως να τα πλησιάσει κανείς στο βαθμό που μπορεί και αντέχει,γιατί προσθέτουν στην διάνοιά του.
Τα ποιήματα του Διονύσιου Σολωμού,όταν τα αναγιγνώσκει κανείς έξω από μια διαδικασία διδακτική,προσφέρουν αισθητική ευδαιμονία,εφόσον μπορεί να περιπλανηθεί μέσα στους στίχους τους όπως επιθυμεί ο ίδιος.Υπάρχουν στο έργο του πάρα πολλά σημεία με νοηματική αυτοτέλεια και δυνατό γνωμικό χαρακτήρα που θα μπορούσε ο καθένας με τα δικά του κριτήρια ν'απομονώσει.

Έχουν γραφτεί και υπάρχουν πολλές πληροφορίες για τον βίο και το έργο του εθνικού μας ποιητή ,γι'αυτό δεν θα επαναλάβω εδώ,ούτε θα υπερθεματίσω σχετικά,Θα καταθέσω μόνο ορισμένους στίχους του που  νιώθω πως κυριαρχούνται από θεϊκή έμπνευση.

''χρωματισμένη επρόβαλεν η μέρα
και δροσιά και γαλήνη εις τον αέρα''


''Δεν ακούγεται ούτε ένα κύμα
 Εις την έρμη ακρογιαλιά
Λες κι η θάλασσα κοιμάται
Μες στης γης την αγκαλιά''
             (Γαλήνη)
--------
"Γλυκά χαϊδεύει δροσερός της ευωδιάς αέρας
μ' ανάκουστους κελαηδισμούς και λιποθυμισμένους''




--------------------------------

''Στο χορό γλυκογυρίζουν
ωραία μάτια ερωτικά
κι εις την αύρα κυματίζουν
μαύρα ολόχρυσα μαλλιά''


----------
''Πάλι μου ξίπασε τ'αυτί,γλυκιάς φωνής αγέρας,
κι έπλασε τ'άστρο τ'ουρανού και τ'άστρο της ημέρας''


--------------
''Νεράκι π'αηδονολαλείς,αηδόνι είσαι και ψάλλεις ;''



------------------------
''Περβόλι ο δρόμος που πατείς κι'ο ήλιος μαγεμένος''



----------------------
Οι αγγέλοι την εγύρευαν,ν'ακούσουν τη μιλιά της
κι έπαιξε με το φως του ηλιού κι αυτός με τα μαλλιά της.''



--------------
"Λάμψιν έχει όλη φλογώδη
χείλος,μέτωπο ,οφθαλμός
φως στο χέρι,φως στο πόδι
κι όλα γύρω σου είναι φως''


------------
κι ως επίλογος



πέρα και μακριά από διδακτικές αναλύσεις και ρητορισμούς..
---
---αγγελική

Η ΠΕΤΡΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Ο Όμηρος είναι ο μέγιστος δάσκαλος .Όσα ο κόσμος έμαθε και όσα οφείλει να γνωρίζει από το έργο του ορμώμενα εκπολίτισαν τον κόσμο.
Πολλοί τόποι -όπως άλλωστε  ήταν και αναμενόμενο-συνδέθηκαν με την παράδοση του Ομήρου.
Οι μαρτυρίες πολλών αρχαίων συγγραφέων-που συνηγορούν--μας οδηγούν στη βορειότερη παραλία του Βροντάδου της Χίου.Εκεί βρίσκεται ο βράχος της δασκαλόπετρας ,που είναι ένα από τα πιο γνωστά μνημεία του νησιού.Εκεί θεωρήθηκε πως ήταν το σχολείο του μεγάλου ποιητή.







΄
Πάνω στον λαξευμένο βράχο πιστεύεται πως δίδασκε τα έπη του ,αγναντεύοντας την θάλασσα,ο υπέρτατος Όμηρος και την αφήγησή του την παρακολουθούσαν οι μαθητές του από τα σκαλιστά στον βράχο καθίσματα.
---
Η αξία του χώρου είναι επιπλέον ιδιαίτερα ιστορική,καθώς εκεί κοντά βρισκόταν ιερό της Κυβέλης,της μεγάλης μητέρας,που λατρεύονταν στην περιοχή. Βρέθηκαν πολλά ανάγλυφα και αγάλματα,καθώς και αναθηματική επιγραφή.


Τόσοι ιεροί τόποι στην χώρα μας-τόσες κραυγές-τόσες μνήμες κι ένας τέτοιος μοναδικός κι απέραντος πολιτισμός....

-----αγγελική----

Η ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΝΑΩΝ

 Ακόμα και τα σπαράγματα των αρχαίων ελληνικών ναών είναι ικανά να ενεργοποιήσουν την ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου για την αναζήτηση του ενθουσιασμού και της ομορφιάς.Εκστατικός θα ήταν λοιπόν ένας ναός στην ολοκληρωμένη του μορφή.
 Έχει μέγιστο ενδιαφέρον-έστω κι αν είναι θεωρητικά και αδρομερώς -να ενημερωθούμε για την άψογα μελετημένη δομή.

Τα βασικά μέρη του ναού είναι τρία.

Αρχικά έχουμε τον ΠΡΟΝΑΟ ,έναν μικρό χώρο,τον οποίο συναντάμε στο μπροστινό μέρος του ναού.

Στην συνέχεια φτάνουμε στον ΣΗΚΟ,το κυρίως μέρος του ναού,όπου υπήρχε το άγαλμα του θεού.

Ακολουθεί ο ΟΠΙΣΘΟΔΟΜΟΣ,ένας χώρος που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ναού.

Στον Παρθενώνα,όπως και σε κάποιους άλλους ναούς,υπάρχει ένας ακόμα χώρος πίσω από τον οπισθόδομο που λέγεται ΟΠΙΣΘΟΝΑΟΣ.

μια εικόνα με την κάτοψη του ναού του Απόλλωνα στην Κόρινθο:

  

 και μια με την κάτοψη του Παρθενώνα:

και μια του ναού του Επικουρείου Απόλλωνα

και ακόμα μια γενικά κατατοπιστικότερη:

Επιπλέον οι ναοί διαφοροποιούνταν και ως προς τον τύπο τους:
-ΝΑΟΣ ΕΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΙ-όταν οι δύο μακριοί τοίχοι του σηκού,καθώς καταλήγουν στις στενές πλευρές,σχηματίζουν δυο παραστάδες,ανάμεσα στις οποίες βρίσκονται από δύο έως έξι κίονες.

-ΝΑΟΣ ΠΡΟΣΤΥΛΟΣ-όταν σ'έναν ''εν παραστάσι'' ναό αντικατασταθούν οι παραστάδες των δύο πλευρών με κίονες , οπότε έχουμε μια απλή σειρά κιόνων μπροστά από τον σηκό.

-ΝΑΟΣ ΑΜΦΙΠΡΟΣΤΥΛΟΣ-όταν και οι δυο πλευρές είναι διαμορφωμένες όπως στον πρόστυλο ναό.

-ΝΑΟΣ ΕΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΙ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟΣ-όταν σ'εναν ναό 'έν παραστάσι'' έχει προσρεθεί περιμετρικά κιονοστοιχία (πτερό)

-ΝΑΟΣ ΔΙΠΛΟΣ ΕΝ ΠΑΡΑΣΥΑΣΕΙ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟΣ-όταν σ'έναν ναό όπου και οι δύο πλευρές είναι διαμορφωμένες ''εν παραστάσι'' έχει τοποθετηθεί περιμετρικά κιονοστοιχία.

-ΝΑΟΣ ΑΜΦΙΠΡΟΣΤΥΛΟΣ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟΣ-όταν σ'έναν αμφπρόστυλο ναό υπάρχει περιμετρικά κιονοστοιχία (πτερό)

-ΝΑΟΣ ΔΙΠΤΕΡΟΣ-όταν υπάρχει περιμετρικά διπλή κιονοστοιχία

 

κι ένα παράδειγμα περίπτερου ναού (ναός Αφαίας.Αίγινα):

κι ένα παράδειγμα δίπτερου ναού:

΄Όπως είναι γνωστό οι δύο ρυθμοί των ναών στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική υπήρξαν ο ιωνικός και ο δωρικός.Ο ιωνικός είχε διακοσμητικότητα και πιο ανάλαφρες αναλογίες,σε αντίθεση με τον δωρικό που ήταν λιτός,αυστηρός και με πιο βαριές αναλογίες .

========================================================
 Είναι επίσης σημαντικό και ωραίο να επισημάνουμε τα αρχιτεκτονικά μέλη των ναών.
Η ΚΡΗΠΙΔΑ αποτελείται από τρία σκαλάκια,δηλαδή τρεις βαθμίδες,πάνω στις οποίες στηρίζονται οι κίονες. Μάλιστα η τελευταία βαθμίδα από πάνω έχει και πιο συγκεκριμένο όνομα. Ονομάζεται ΣΤΥΛΟΒΑΤΗΣ ,καθώς πάνω εκεί 'βαίνει' ο κίονας. Ένας στυλοβάτης μπορεί να έχει μια πολύ ιδιαίτερη τεχνική λεπτομέρεια,που λέγεται ΚΑΜΠΥΛΩΣΗ. Με τον όρο 'καμπύλωση' εννοούμε πως ο στυλοβάτης δεν αποτελεί μια εντελώς λεία επιφάνεια,αλλά στο κέντρο της κάθε πλευράς,είναι λίγο ψηλότερος από τα όρια.Τέτοια περίπτωση συναντούμε για πρώτη φορά στον ναό του Απόλλωνα,στην Κόρινθο (540 π.Χ.)-Μια περίπτωση που φτάνει στο αποκορύφωμά της με τον Παρθενώνα.
Στους ναούς του ιωνικού ρυθμού- μόνο σ'αυτούς -εντοπίζουμε και την ΒΑΣΗ,η οποία βρίσκεται στον στυλοβάτη και πάνω της στηρίζεται ο κίονας.
Ο ΚΙΟΝΑΣ στον ιωνικό ρυθμό αποτελείται από ραβδώσεις που καταλήγουν σε καμπύλες,ενώ στον δωρικό καταλήγουν σε ακμές,δηλαδή μύτες.Ο αριθμός των ραβδώσεων ποικίλει από 16 έως 20.Το βάθος τους μπορεί να διαφέρει -άλλοτε είναι βαθύτερες στο επάνω μέρος του κίονα (Παρθενώνας)-άλλοτε είναι βαθύτερες στο κάτω μέρος του κίονα (ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο-ναός της Αφαίας στην Αίγινα).Υπάρχουν και περιπτώσεις όπου το βάθος τους παραμένει το ίδιο σ'όλο το μήκος του κίονα (Προπύλαια και Ηφαιστείο-Θησείο )
Ο σκοπός των ραβδώσεων είναι να τονίσουν το κυκλικό σχήμα και σίγουρα να χαρίσουν εκείνη την μαγευτική αίσθηση που γεννιέται από τις φωτοσκιάσεις.
Οι κίονες ,ιδιαίτερα στον δωρικό ρυθμό αποτελούνται από ΣΠΟΝΔΥΛΟΥΣ. Οι σπόνδυλοι είναι κομμάτια που δεν ήταν ορατά,καθώς μετά το τέλος των εργασιών καλύπτονταν ελαφρά με επίχρισμα.
Ένα εκπληκτικό χαρακτηριστικό των κιόνων είναι ΈΝΤΑΣΗ,δηλαδή  ελαφριά καμπύλωση που παρατηρείται στον κίονα.Στην κλασική περίοδο η μέγιστη τιμή της έντασης του κίονα διαπιστώνεται στα 2/5 του ύψους του.Ήταν με ακρίβεια υπολογισμένη και σε καμία περίπτωση δεν ήταν μεγαλύτερη από την διάμετρο της βάσης του κίονα.
Η ΜΕΙΩΣΗ αποτελεί ένα ακόμα χαρακτηριστικό των κιόνων ,καθώς γίνονται λεπτότεροι όπως ανεβαίνουν .Συνεπώς η διάμετρός τους στην κορυφή είναι λεπτότερη απ'ότι είναι στην βάση.
Στο τέλος του κίονα,όπου ενώνεται με το κιονόκρανο έχουμε στα αρχαϊκά χρόνια τρεις ή τέσσερις δακτύλιους εγκοπής (ναός Αφαίας)-ενώ στα κλασικά χρόνια έχουμε μόνο έναν-και καθόλου στα ελληνιστικά χρόνια ,οπότε καταργείται.
Παρατηρώντας το πλέον συνηθισμένο τυπικό διαπιστώνουμε πως ο αριθμός των κιόνων στην μακριά πλευρά των ναών είναι'' διπλάσιος συν έναν ''από τους κίονες της στενής πλευράς (2α+1).Συνεπάγεται πως εάν ένας ναός έχει στην στενή πλευρά του 6 κίονες,τότε στην μακριά πλευρά θα έχει 
6 Χ 2 + 1 = 13 κίονες .
Οι κίονες δεν ήταν κατακόρυφοι προς τον σηκό.Οι τέσσερις γωνιακοί είχαν κλίση προς την διαγώνιο. Οπότε ο ναός δεν σχημάτιζε ένα ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο αλλά είχε μια διάταξη πυραμοειδή.
Ο κίονας καταλήγει στο ΚΙΟΝΟΚΡΑΝΟ.
Στον ιωνικό  ρυθμό αποτελείται από τις έλικες και τον άβακα


ενώ στον δωρικό από τον εχίνο και τον άβακα


Το ΕΠΙΣΤΥΛΙΟ είναι ένα παραλληλόγραμμο κομμάτι μαρμάρου που συνδέει τους κίονες.Λέγεται έτσι επειδή βρίσκεται επί των στύλων.


Στα μικρότερα μνημεία το επιστύλιο μπορεί ν'αποτελείται από ένα συμπαγές κομμάτι μαρμάρου,να είναι δηλαδή ολόσωμο.Στα μεγαλύτερα μνημεία,όπως είναι ο Παρθενώνας,μπορούσε ν'αποτελείται και από δύο ή τρία στοιχεία.Σημαντικό είναι πως στο επιστύλιο παρουσιάζεται η ίδια καμπύλωση με την κρηπίδα.

Στον δωρικό ρυθμό,μετά το επιστύλιο έχουμε τα τρίγλυφα και τις μετόπες,

ΤΡΙΓΛΥΦΟ είναι μια ορθογώνια πλάκα μαρμάρου,η οποία έχει τρεις  κατακόρυφες γλυφές-δυο ολόκληρες και δυο ημιγλυφές δεξιά και αριστερά.

ΜΕΤΟΠΗ είναι μια ορθογώνια πλάκα μαρμάρου η οποία μπορεί να έχει γραπτή ή ανάγλυφη διακόσμηση.

 Μεταξύ δύο κιόνων αντιστοιχούν δύο μετόπες και τρία τρίγλυφα.



 Στον ιωνικό ρυθμό μετά το επιστύλιο,έχουμε την ζωφόρο. Ονομάζεται ζωφόρος επειδή ''φέρει ζωή'- δηλαδή σκηνές από την ζωή.



Το ΓΕΙΣΟ είναι εκεί για να προστατεύει τα  τρίγλυφα,τις μετόπες ή τη ζωφόρο από το νερό της βροχής ,καθώς προεξέχει.


Όλα αυτά μαζί,δηλαδή,τοεπιστύλιο,τα τρίγλυφα και οι μετόπες ή η ζωφόρος (ανάλογα)
αποτελούν τον ΘΡΥΓΚΟ 

Οι πρόγονοί μας έβαφαν τους ναούς τους,εκτός από τους κίονες και το επιστύλιο.Προτιμούσαν,όπως και στ' αγάλματα τα έντονα χρώματα όπως είναι το κυανό και το κόκκινο.

Ως επιστέγασμα,το τριγωνικό μέρος στην πρόσοψη ενός ναού είναι το περίφημο ΑΕΤΩΜΑ.
Θυμίζει αετό με ανοιγμένα τα φτερά του.

Πιστεύω ακράδαντα στην αλήθεια της  κάθε ξεχωριστής ονομασίας που ορίζει τα μέρη ενός αρχαίου ναού.Ο κάθε όρος είναι για μένα και μια αντανάκλαση τέχνης-από εκείνες τις αντανακλάσεις που το άρωμά τους σαρκώνει στο νου και στην φαντασία μας τις μέγιστες δημιουργίες του κόσμου.
-----αγγελική----