Στο κέντρο της Πελοποννήσου,μεταξύ Ηλείας Αρκαδίας και Μεσσηνίας ,σε υψόμετρο 1130 μέτρων βρίσκεται ένας πολύ ιδιαίτερος και ξεχωριστός ναός της αρχαιότητας Είναι ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα.
Δυτικά του ναού υπήρχε από την αρχαίκή εποχή ένας οικισμός που ονομαζόταν Βάσσαι -από τον όρο βάσσαι-βήσσαι=μικρές κοιλάδες. Οι κοιλάδες έρρεαν εκεί διασχίζοντας τις βραχώδεις εκτάσεις. Σε απόσταση 13 χιλιομέτρων από τον ναό βρίσκεται η αρχαία Φυγάλεια,η πόλη στην οποία υπάγονταν διοικητικά ο ναός. Είχε ανεγερθεί γύρω στα 420 π.Χ. . Αρχιτέκτονας ήταν κι εδώ ο περίφημος Ικτίνος.
Τα θεμέλια του ναού βρίσκονται πάνω στον βράχο του Κωττιλίου όρους. Στην τοποθεσία υπήρχε ήδη από τον 7ο π.Χ. αιώνα ναός του Απόλλωνα που λατρεύονταν στον τόπο αρχικά ως πολεμική θεότητα και είχε τ'όνομα Απόλλων Βασσίτας. Η επικρατέστερη άποψη θέλει τον προγενέστερο ναό στα θεμέλια του κλασικού. Αυτό επιβεβαιώνεται από τα ευρήματα. Εντύπωση προκαλούν τα όπλα που βρέθηκαν-αμυντικά κυρίως,τα οποία αφιερώθηκαν στον θεό. Ίσως η προσωνυμία''επικούριος''να οφείλεται στο γεγονός ότι ο θεός βοήθησε τους Φυγαλείς ν'αντιμετωπίσουν τους Σπαρτιάτες κατά την διάρκεια του β' Μεσσηνιακού πολέμου. Ο Παυσανίας πάντως πιστεύει πως το όνομα ''Επικούριος''' δόθηκε επειδή ο θεός έσωσε τους Φυγαλείς από την επιδημική νόσο που είχε ξεσπάσει κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου (431-404 π.Χ,)..
Στην περιοχή αυτή ,εκατό μέτρα πιο πάνω από το ναό του Απόλλωνα, ανακαλύφθηκαν το 1903 δύο ιερά που αποδόθηκαν στην Αφροδίτη και στην Άρτεμη Ορθασία .Εκεί βρέθηκε και μια χάλκινη πλάκα με αναφορά στον Απόλλωνα Βασσίτα,την Άρτεμη και στον Σινόεντα Πάνα.
--------------------------
Ο περιηγητής Παυσανίας τον ξεχώρισε για την αρμονία και την ομορφιά του. Ο Ικτίνος είχε καταφέρει να συνδυάσει πολλά αρχαίκά στοιχεία (που ταίριαζαν με την αρχαίκή συντηρητική παράδοση των Αρκάδων) με τα καινούρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της κλασσικής εποχής.
Το μάρμαρο χρησιμοποιήθηκε ως υλικό για τον γλυπτό διάκοσμο.,για τα κιονόκρανα του σηκού και γαι κάποια μέρη της οροφής. Στην υπόλοιπη κατασκευή χρησιμοποιηθηκε ασβεστόλιθος από την περιοχή που τον γέννησε--ανοιχτόχρωμος ασβεστόλιθος,για να ταιριάζει με την διάφανη δόξα του. Είναι ο μοναδικός ναός που εμπεριέχει και τους τρεις αρχιεκτονικούς ρυθμούς της αρχαιότητας:τον δωρικό,τον ιωνικό και τον κορινθιακό. Επιπλέον,ενώ η καθιερωμένη αναλογία εκείνην την εποχή ήταν 6 κίονες στις στενές πλευρές και 13 στις μακριές ,εδώ έχουμε 15 κίονες στις μακριές πλευές, με αποτέλεσα ο ναός να είναι μαλλον επιμήκης, όπως συνηθίζονταν στους αρχαίκούς ναούς.
Στο εσωτερικό του σηκού ,στις μακριές πλευρές ,υπάρχουν από πέντε στήλες, χτισμένες στον τοίχο,καθεμιά από τις οποίες καταλήγει σε έναν ιωνικό ημικίονα.
Το τελευταίο ζευγάρι των ημικιόνων δεν είναι τοποθετημένοι κάθετα,αλλά τέμνουν διαγώια τον τοίχο του σηκού ,καλωσορίζοντας με τον τρόπο αυτό έναν κίονα που υπήρχε ανάμεσά τους..Αυτός ο κίονας είχε κιονόκρανο κορινθιακού ρυθμού. Είναι το αρχαιότερο γνωστό κιονόκρανο που μαρτυρείται με αυτόν τον ρυθμό..Απ'αυτό υπάρχουν σήμερα μόνο θραύσματα που βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Την ύπαρξή του την επιβεβαιώνουμε από σχέδια ξένων πειηγητών-αρχαιόφιλων-αρχαιοκαπήλων.
Για την ακριβή μορφή του ναού στο σημείο αυτό υπάρχουν διάφορες- διαφορετικές απόψεις Ορισμένοι υποστηρίζουν πως -σύμφωνα με τις λατρευτικές παραδόσεις της Αρκαδίας-ο κορινθιακός κίονας αποτελούσε ανεικονική παράσταση της θεότητας. Στο άδυτο που υπήρχε στο πίσω μέρος,πιθανολογείται πως βρίσκονταν λατρευτικό άγαλμα του θεού Απόλλωνα ,Μια θύρα στο ανατολικό άνοιγμα,άφηνε το φως να μπαίνει...προφανώς για να φωτίζει το άγαλμα...
Μια άλλη πρωτοπορία του ναού είναι πως η εξωτερική ζωφόρος και τα τρίγλυφα δεν είχαν παραστάσεις. Διακόσμηση είχαν μόνο οι εσωτερικές μετόπες των στενών πλευρών.
Οι έξι μετόπες του πρόναου απεικόνιζαν την επιστροφή του Απόλλωνα από τις Υπερβόρειες χώρες στον Όλυμπο .
Οι μετόπες του οπισθόδομου απεικόνιζαν την αρπαγή των θυγατέρων του Μεσσήνιου βασιλιά Λεύκιππου από τους Διόσκουρους.
Το πιο σημαντικό διακοσμητικό στοιχεό του ναού ήταν η ιωνική ζωφόρος του σηκού,η οποία βρισκόταν πάνω απο τους ιωνικούς ημικίονες, Το μήκος αυτής της ζωφόρου έφτανε τα 31 μέτρα και αποτελούνταν από 23 μαρμάρινες πλάκες, Στις 12 απ' αυτές απεικονίζεται η Αμαζονομαχία
και στις υπόλοιπες 11 η Κενταυρομαχία
{Γλύπτης της ζωφόρου ήταν ο Παιώνιος που φιλοτέχνησε το εκπληκτικό άγαλμα της Νίκης στην Ολυμπία. }
Οι πλάκες της ζωφόρου είχαν βρεθεί μέσα στον σηκό το 1812 από ομάδα αρχαιόφιλων -αρχαιοκαπήλων και ήταν σκεπασμένες με αρχιτεκτονικά μέλη. Tο 1815 φυγαδεύτηκαν μεταφέρθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο.
--------------------------------------
Ο εκπληκτικός αυτός ναός του φωτεινού θεού ήταν το πρώτο μνημείο της κλασικής αρχαιότητας που ανακυρήχτηκε από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Πάντα στην καρδιά μας...
Δυτικά του ναού υπήρχε από την αρχαίκή εποχή ένας οικισμός που ονομαζόταν Βάσσαι -από τον όρο βάσσαι-βήσσαι=μικρές κοιλάδες. Οι κοιλάδες έρρεαν εκεί διασχίζοντας τις βραχώδεις εκτάσεις. Σε απόσταση 13 χιλιομέτρων από τον ναό βρίσκεται η αρχαία Φυγάλεια,η πόλη στην οποία υπάγονταν διοικητικά ο ναός. Είχε ανεγερθεί γύρω στα 420 π.Χ. . Αρχιτέκτονας ήταν κι εδώ ο περίφημος Ικτίνος.
Τα θεμέλια του ναού βρίσκονται πάνω στον βράχο του Κωττιλίου όρους. Στην τοποθεσία υπήρχε ήδη από τον 7ο π.Χ. αιώνα ναός του Απόλλωνα που λατρεύονταν στον τόπο αρχικά ως πολεμική θεότητα και είχε τ'όνομα Απόλλων Βασσίτας. Η επικρατέστερη άποψη θέλει τον προγενέστερο ναό στα θεμέλια του κλασικού. Αυτό επιβεβαιώνεται από τα ευρήματα. Εντύπωση προκαλούν τα όπλα που βρέθηκαν-αμυντικά κυρίως,τα οποία αφιερώθηκαν στον θεό. Ίσως η προσωνυμία''επικούριος''να οφείλεται στο γεγονός ότι ο θεός βοήθησε τους Φυγαλείς ν'αντιμετωπίσουν τους Σπαρτιάτες κατά την διάρκεια του β' Μεσσηνιακού πολέμου. Ο Παυσανίας πάντως πιστεύει πως το όνομα ''Επικούριος''' δόθηκε επειδή ο θεός έσωσε τους Φυγαλείς από την επιδημική νόσο που είχε ξεσπάσει κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου (431-404 π.Χ,)..
Στην περιοχή αυτή ,εκατό μέτρα πιο πάνω από το ναό του Απόλλωνα, ανακαλύφθηκαν το 1903 δύο ιερά που αποδόθηκαν στην Αφροδίτη και στην Άρτεμη Ορθασία .Εκεί βρέθηκε και μια χάλκινη πλάκα με αναφορά στον Απόλλωνα Βασσίτα,την Άρτεμη και στον Σινόεντα Πάνα.
--------------------------
Ο περιηγητής Παυσανίας τον ξεχώρισε για την αρμονία και την ομορφιά του. Ο Ικτίνος είχε καταφέρει να συνδυάσει πολλά αρχαίκά στοιχεία (που ταίριαζαν με την αρχαίκή συντηρητική παράδοση των Αρκάδων) με τα καινούρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της κλασσικής εποχής.
Το μάρμαρο χρησιμοποιήθηκε ως υλικό για τον γλυπτό διάκοσμο.,για τα κιονόκρανα του σηκού και γαι κάποια μέρη της οροφής. Στην υπόλοιπη κατασκευή χρησιμοποιηθηκε ασβεστόλιθος από την περιοχή που τον γέννησε--ανοιχτόχρωμος ασβεστόλιθος,για να ταιριάζει με την διάφανη δόξα του. Είναι ο μοναδικός ναός που εμπεριέχει και τους τρεις αρχιεκτονικούς ρυθμούς της αρχαιότητας:τον δωρικό,τον ιωνικό και τον κορινθιακό. Επιπλέον,ενώ η καθιερωμένη αναλογία εκείνην την εποχή ήταν 6 κίονες στις στενές πλευρές και 13 στις μακριές ,εδώ έχουμε 15 κίονες στις μακριές πλευές, με αποτέλεσα ο ναός να είναι μαλλον επιμήκης, όπως συνηθίζονταν στους αρχαίκούς ναούς.
Στο εσωτερικό του σηκού ,στις μακριές πλευρές ,υπάρχουν από πέντε στήλες, χτισμένες στον τοίχο,καθεμιά από τις οποίες καταλήγει σε έναν ιωνικό ημικίονα.
Το τελευταίο ζευγάρι των ημικιόνων δεν είναι τοποθετημένοι κάθετα,αλλά τέμνουν διαγώια τον τοίχο του σηκού ,καλωσορίζοντας με τον τρόπο αυτό έναν κίονα που υπήρχε ανάμεσά τους..Αυτός ο κίονας είχε κιονόκρανο κορινθιακού ρυθμού. Είναι το αρχαιότερο γνωστό κιονόκρανο που μαρτυρείται με αυτόν τον ρυθμό..Απ'αυτό υπάρχουν σήμερα μόνο θραύσματα που βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Για την ακριβή μορφή του ναού στο σημείο αυτό υπάρχουν διάφορες- διαφορετικές απόψεις Ορισμένοι υποστηρίζουν πως -σύμφωνα με τις λατρευτικές παραδόσεις της Αρκαδίας-ο κορινθιακός κίονας αποτελούσε ανεικονική παράσταση της θεότητας. Στο άδυτο που υπήρχε στο πίσω μέρος,πιθανολογείται πως βρίσκονταν λατρευτικό άγαλμα του θεού Απόλλωνα ,Μια θύρα στο ανατολικό άνοιγμα,άφηνε το φως να μπαίνει...προφανώς για να φωτίζει το άγαλμα...
Μια άλλη πρωτοπορία του ναού είναι πως η εξωτερική ζωφόρος και τα τρίγλυφα δεν είχαν παραστάσεις. Διακόσμηση είχαν μόνο οι εσωτερικές μετόπες των στενών πλευρών.
Οι έξι μετόπες του πρόναου απεικόνιζαν την επιστροφή του Απόλλωνα από τις Υπερβόρειες χώρες στον Όλυμπο .
Οι μετόπες του οπισθόδομου απεικόνιζαν την αρπαγή των θυγατέρων του Μεσσήνιου βασιλιά Λεύκιππου από τους Διόσκουρους.
Το πιο σημαντικό διακοσμητικό στοιχεό του ναού ήταν η ιωνική ζωφόρος του σηκού,η οποία βρισκόταν πάνω απο τους ιωνικούς ημικίονες, Το μήκος αυτής της ζωφόρου έφτανε τα 31 μέτρα και αποτελούνταν από 23 μαρμάρινες πλάκες, Στις 12 απ' αυτές απεικονίζεται η Αμαζονομαχία
και στις υπόλοιπες 11 η Κενταυρομαχία
{Γλύπτης της ζωφόρου ήταν ο Παιώνιος που φιλοτέχνησε το εκπληκτικό άγαλμα της Νίκης στην Ολυμπία. }
Οι πλάκες της ζωφόρου είχαν βρεθεί μέσα στον σηκό το 1812 από ομάδα αρχαιόφιλων -αρχαιοκαπήλων και ήταν σκεπασμένες με αρχιτεκτονικά μέλη. Tο 1815 φυγαδεύτηκαν μεταφέρθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο.
--------------------------------------
Ο εκπληκτικός αυτός ναός του φωτεινού θεού ήταν το πρώτο μνημείο της κλασικής αρχαιότητας που ανακυρήχτηκε από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Πάντα στην καρδιά μας...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου